Wybór konkretnego gatunku róż do ogrodu zależy przede wszystkim od miejsca dostępnego na działce oraz zmierzonego efektu.
Wśród ozdobnych odmian róż ogrodowych wyróżnia się:
Róże wielkokwiatowe
To grupa róż najchętniej kupowanych do ogrodu. Są to tzw. mieszańce herbatnie. Kwiaty róż wielkokwiatowych są duże, pełne, o ładnej budowie pąka, osadzone pojedynczo na pędzie. Istnieje pełna paleta odmian jednobarwnych oraz liczna grupa dwubarwnych. Niektóre odmiany pięknie pachną. Róże wielkokwiatowe nadają się na rabaty do każdego ogrodu oraz na kwiat cięty.
Róże wielokwiatowe
Krzewy róż wielokwiatowych charakteryzują się bardzo bujnie rosnącymi kwiatami. Płatki przybierają barwę białą, różową, czerwoną, pomarańczową żółtą lub fioletową. Róże wielokwiatowe kwitną kilkakrotnie od czerwca do września. Róże wielokwiatowe nie są odporne na mrozy, dlatego należy je dokładnie okrywać zimą za pomocą agrowłókniny lub słomy. Źle znoszą także wiatr, w związku z czym najlepiej kwitną w miejscach osłoniętych i ciepłych.
Róże rabatowe
Krzewy róż rabatowych mają bardzo bujnie rosnące kwiaty. W przeciwieństwie do poprzedniej odmiany są dużo niższe i przybierają formę płożącą. Mogą występować w kolorach: białym, czerwonym, pomarańczowym, różowym i żółtym. Kwitną od pierwszych dni lata aż do jesieni. Róże rabatowe są odmianą wielowieczną, a przy tym odporną na mrozy. Nie musisz więc stosować specjalnych zabiegów przed rozpoczęciem zimy. Dobrze znoszą zarówno stanowiska nasłonecznione, jak i półcieniste.
Róże miniaturowe
Krzewy karłowate to inaczej zminiaturyzowane odmiany roślin rabatowych i wielokwiatowych, które początkowo sadzono na obszarze Chin. Róże karłowate występują w barwach: białej, czerwonej, pomarańczowej, różowej i żółtej. Kwitną kilkanaście razy w ciągu sezonu. Wszystkie okazy róż miniaturowych są bardzo odporne na mróz, dzięki czemu zimą mogą pozostać nieokryte. Warto też umieścić je w nasłonecznionym miejscu, ponieważ źle znoszą cieniste i półcieniste stanowiska.
Róże okrywowe
Krzewy róż okrywowych wyróżniają bardzo długie pędy płożące się po ziemi. Każdy z nich jest bujnie pokryty kwiatami w kolorach białym, czerwonym, różowym lub żółtym. Nowe pąki wypuszczają od czerwca do września. Róże okrywowe dobrze znoszą niskie temperatury i mróz. Możesz je sadzić zarówno w miejscach nasłonecznionych, jak i półcienistych. Uodporniły się także na choroby grzybowe, dlatego nie trzeba wykonywać oprysków.
Róże angielskie
Termin „róże angielskie” dotyczy grup krzewów określanych tym mianem. Są to m.in.: róża Alba, William Shakespeare czy Othello. Róże angielskie występują w pastelowych kolorach: białym, czerwonym, różowym i żółtym. Kwitną kilkakrotnie przez cały sezon letni. Krzewy róż angielskich bardzo dobrze znoszą zimę i mrozy. Są także odporne na wiatr i choroby grzybiczne.
Róże pnące
Krzewy róż pnących tworzą bardzo długie pędy, które mogą osiągać nawet 8 m wysokości. Nie posiadają jednak organów czepnych, dlatego sadząc je, pamiętaj także o podporach. Z róż pnących w białym, czerwonym, różowym lub żółtym kolorze możesz stworzyć oryginalne kwiatowe rzeźby, łuki oraz pionowe ogrody. Odmiana ta – podobnie jak pozostałe – kwitnie kilkakrotnie w trakcie sezonu. Róże pnące są odporne na mróz i silny wiatr. Choć bardzo dobrze radzą sobie z chorobami grzybicznymi, warto co pewien czas spryskać je środkiem grzybobójczym.
Róże parkowe
Z róż parkowych tworzy się żywopłoty, dlatego są bardzo często sadzone w parkach i na miejskich placach. Mają niezwykle mocne i proste pędy, a także charakteryzują się obfitym kwitnieniem. Kwitną raz lub kilka razy w sezonie – zależnie od gatunku. Ta odmiana róż jest bardzo odporna na zimę i nie wymaga sadzenia w specjalnych warunkach. Możesz więc umieścić ją zarówno w nasłonecznionej, jak i zacienionej części ogrodu. Dobrze czuje się przy ścianach domów, a także pod drzewami. Jest też odporna na choroby grzybiczne.
Gdzie sadzić róże?
Róże najlepiej czują się na stanowisku nasłonecznionym (ale nie upalnym) i osłoniętym przed gwałtownymi podmuchami wiatru. Nie mają dużych wymagań pod względem podłoża, ale warto sadzić je na glebach gliniasto-piaszczystych, lekkich, żyznych, o odczynie zasadowym (pH 6,5). Takie warunki sprawią, że rośliny rozkwitną najpiękniej. Jeśli gleba jest zbyt kwaśna, należy ją zwapnować np. poprzez dodanie kredy. Jeśli natomiast zawiera zbyt mało próchnicy, receptą okaże się zastosowanie torfu i nawozów mineralnych. Optymalne warunki rozwoju i obfite kwitnienie łatwo zapewnić również poprzez wysypanie na rabaty specjalnej ziemi do róż zawierającej składniki niezbędne do odżywiania roślin np. Ziemia Uniwersalna Prima Garden (80l); Podłoże Uniwersalne Kronen (50l), Ziemia z Rosahumusem Agrosimex (20l)
Kiedy sadzić róże?
Róże można sadzić w ogrodzie na wiosnę (od końca marca do końca kwietnia) lub na jesieni (od września do października). Przy sadzeniu jesiennym rośliny ukorzenią się szybciej i wcześniej rozpoczną okres wegetacji, istnieje jednak ryzyko ich przemarznięcia. Dlatego przed nadejściem mrozów należy zabezpieczyć róże, usypując z ziemi kopczyki o wysokości 20–25 cm). Sadzenie roślin wiosną może z kolei sprawić, że nadmiernie wyschną w trakcie upałów. Rozwiązaniem jest więc obfite podlewanie.
Warto jednak pamiętać, by róże z odkrytym systemem korzeniowym lub zabezpieczone jutowymi workami posadzić jak najszybciej po zakupie. Istnieje bowiem duże ryzyko, że ich korzenie ulegną przesuszeniu.
Sadzenie róż krok po kroku
Oto, jak wykonać ten zabieg krok po kroku:
- Przygotowanie roślin – z róż trzeba usunąć wszystkie suche i martwe części, a korzenie skrócić do 25 cm. Jeśli korzenie są odsłonięte, przed posadzeniem warto na kilka godzin umieścić je w pojemniku z wodą.
- Przygotowanie podłoża – ziemię należy oczyścić z chwastów i kamieni, a następnie dodać do niej torfu i nawozu lub wymieszać zastane podłoże z gotową ziemią do róż.
- Wykopanie dołka – dołek powinien mieć taką głębokość, by korzenie mogły w nim zwisać niemal pionowo i by można je równomiernie rozłożyć. Powinno się umieścić różę w takiej pozycji, aby zgrubienie pomiędzy pędami nadziemnymi a korzeniami (miejsce szczepienia) znalazło się ok. 4 cm nad ziemią.
- Umieszczenie rośliny w dołku – a następnie zasypanie dołka i dociśnięcie ziemi dookoła róży po to, żeby pozbyć się powietrza wokół korzeni.
- Obfite podlanie róż.
Systematyczne nawożenie róż pozwoli utrzymać hodowlę w znakomitym stanie. Nawozy mineralne w przypadku róż stosuje się dopiero rok od posadzenia. Dzięki temu roślina wytworzy silniejszy system korzeniowy, który będzie ją zaopatrywać w składniki odżywcze. Nawożenie zaczynamy już wczesną wiosną na przełomie marca i kwietnia, po wykonaniu prac porządkowych wokół krzewów róż dostarczamy różom nawozu mineralnego na bazie pobudzającego roślinę do wzrostu azotu. Od sierpnia stosować trzeba preparaty jesienne, zawierające większą dawkę fosforu i potasu.
Nawozy organiczne, takie jak obornik i kompost są bardzo skuteczne i można używać ich przez cały sezon. Kiedy nawozić róże, by rezultat był pozytywny? Zazwyczaj robi się to dwa-trzy razy w sezonie. Choć większość odmian róż jest odporna na niskie temperatury i mroźny wiatr, warto uzupełnić glebę wokół krzewów w cenne składniki mineralne.
Krzewy róż potrzebują stałych dawek nawozu niezależnie od tego, jak wyglądają. Niemniej w przypadku, gdy zaobserwujesz na róży następujące objawy, powinieneś czym prędzej dostarczyć jej składników odżywczych:
- żółknięcie i więdnięcie liści (zwłaszcza dolnych),
- karłowate pąki kwiatów,
- suche brzegi dolnych liści,
- czerwone obwódki liści.
Jaki nawóz stosować?
W zależności od pory roku róże wymagają różnych mikro- i makroelementów, a zatem różnych nawozów. Można podzielić je na 3 typy:
- nawozy wspierające kwitnienie – mają przede wszystkim dostarczyć różom dużej dawki azotu, a zatem należy stosować je od wczesnej wiosny do połowy lipca;
- nawozy zwiększające odporność – pod koniec lata należy przygotować róże do jesieni i zimy, dlatego od sierpnia warto stosować nawozy zawierające mało azotu, ale dużo fosforu i potasu. Te makroelementy sprawią, że pędy krzewu zdrewnieją, dzięki czemu będą one odporniejsze na mrozy;
- nawozy całosezonowe – organicznymi nawozami można przesypywać lekko przekopaną ziemię wokół róż, tak aby poprawić właściwości gleby oraz zapewnić im łatwo przyswajalne, uniwersalne składniki odżywcze
Polecane nawozy do róż firm: Agrecol, Biopon, Substral
Jak nawozić?
Nawożenie róż przy użyciu nawozu płynnego wygląda podobnie, jak w przypadku roślin doniczkowych: określoną przez producenta dawką nawozu podlewamy krzew, zwracając uwagę na to, aby substancja nie znalazła się na liściach lub kwiatach.
Z kolei nawozy granulowane rozsypujemy wokół pnia rośliny, przekopujemy wierzchnią warstwę ziemi, a na końcu bardzo obficie podlewamy, aby substancja rozpuściła się i wchłonęła do korzeni. Nawozy granulowane do róż możesz używać od marca do końca października. Pamiętaj, żeby nie rozsypywać produktu w trakcie zimy, gdyż granulat szybko zamarznie i nie zdąży wniknąć w ziemię. Przy okazji warto pamiętać, że ziemia do róż to bardzo istotny element uprawy tych roślin ozdobnych, dlatego co pewien czas trzeba zadbać o jej wzbogacanie.
Ochrona róż przed szkodnikami i chorobami
Podstawą ochrony jest stworzenie optymalnych warunków dla róż, natomiast dobór preparatów i terminy zabiegów należy stosować zgodnie z obowiązującym kalendarzem ochrony roślin. Choroby zwalczamy zapobiegawczo, szkodniki interwencyjnie. Groźne choroby róż to m.in.
- mączniak prawdziwy – choroba grzybowa objawia się występowaniem białego nalotu na roślinie. Początkowo atakuje młode, rozwijające się liście. Krzewy najlepiej opryskiwać profilaktycznie okresie przedwiosennym – jeszcze przed rozwojem liści. Najczęściej stosuje się uniwersalny Miedzian (2-3 krotnie w ciągu 10 dni). Ponadto warto wykorzystywać gnojówki ze skrzypu, pokrzywy i czosnku. Stare, opadłe liście powinno się grabić i palić. Po wystąpieniu objawów rośliny opryskiwać krzewy kilkakrotnie, w odstępach co kilka dni odpowiednimi preparatami.
- mączniak rzekomy – początkowo choroba objawia się występowaniem jasnożółtych, nieregularnych plam na liściach. Z biegiem czasu plamy mogą powiększać się i czerwienieją. Walka z chorobą wygląda podobnie jak w przypadku mączniaka prawdziwego – m.in. zaleca się stosowanie Miedzianu w okresie bezlistnym. Porażone pędy wycinać i palić. Po wystąpieniu pierwszych objawów rośliny opryskiwać kilkukrotnie co 7-10 dni, stosując fungicydy przemiennie.
- czarna plamistość – uchodzi za najgroźniejszą chorobę w tej grupie roślin. Początkowo objawia się występowaniem jasnobrązowych plam. Później porażone miejsca czernieją a ich obrzeża żółkną. Liście opadają masowo. Porażone liście i pędy należy usuwać. W okresie bezlistnym róże zaleca się potraktować profilaktycznie fungicydem. Zabiegi wykonuje się 3-4 krotnie w ciągu 10 dni. Ponadto przez cały okres wegetacyjny warto wykonywać opryskiwanie ekologicznymi preparatami – np.: ze skrzypu i pokrzywy. Nie można dopuszczać do zachwaszczenia róż. Należy stosować nawozy wieloskładnikowe – najlepiej wolnodziałające. Po wystąpieniu objawów krzewy opryskiwać kilkakrotnie co 7-10 dni odpowiednimi preparatami.
- rdza – na zewnętrznej stronie liści występują pomarańczowe plamy. Na dolnej stronie natomiast tworzą się gęste skupiska grzybów – rdzawe grudki. Choroba poraża większą część liści, które ulegają deformacji, stopniowo zasychają i opadają. Porażeniu ulegają także pędy. Należy unikać miejsc mało przewiewnych i sadzenia w podłożach słabej jakości. Porażone liście należy usuwać i palić. Po zauważeniu pierwszych stosuje się preparaty grzybobójcze. Zabiegi powtarzać wielokrotnie co 7-10 dni,. Szczególną uwagę podczas opryskiwania należy poświęcić dolnej stronie blaszek liściowych.
Polecane preparaty zwalczające choroby róż: Amistar, Gwarant, Miedzian, Saprol, Switch, Topsin
Róże często atakowane są przez mszyce różane. W przypadku pojawienia się owadów skuteczny jest oprysk z szarego mydła oraz chemiczne środki ochrony roślin. Na różach pnących i parkowych bardzo groźny jest skoczek różany – zaatakowane rośliny zaleca się potraktować preparatem przeciw owadom. oraz śluzownica różana – od wiosny należy stosować preparaty owadobójcze. Oszpecają liście – nakłute przez skoczka, robią się srebrne, a śluzownica wygryza okienka w miękiszu liści. Na wszystkich grupach róż bardzo groźne są przędziorki, szczególnie w suche i gorące lata. W przypadku pojawienia się szkodnika zaleca się zastosować preparaty przeciw roztoczom. Róże opryskuje się dwukrotnie w ciągu 7-10 dni.
Polecane preparaty pomagające w skutecznej walce z owadami: Karate Zeon, Mospilan, Naturen, Promanal, Róża 2w1, Talstar
Okrywanie róż na zimę
Rośliny okrywamy późną jesienią po pierwszych przymrozkach. Najlepszym zabezpieczeniem przed mrozem jest kopczyk z ziemi. Przy wiosennym sadzeniu kopczykowanie zapobiega wysychaniu pędów. Kopczyki rozgarniamy kiedy zaczną wyrastać nowe pędy. Zimy są łagodniejsze, a skutki tych mroźnych, regulujemy cięciem. Dobre efekty daje ściółkowanie u podstawy.
Ściółkowanie
Zabieg ten ogranicza rozwój chwastów w pobliżu roślin, a także zmniejsza parowanie wody z gleby i poprawia jej strukturę. Najczęściej ściółkuje się kilkucentymetrowa warstwą kompostowanej kory drzew iglastych, zrębami (rozdrobnione gałęzie), rzadziej żwirem. Róże okrywowe warto posadzić na czarnej tkaninie polipropylenowej, co również zapobiega wzrostowi chwastów, a jednocześnie utrzymuje właściwą wilgotność gleby.
Właściwa pielęgnacja róż pozwoli się nimi długo cieszyć. W praktyce uprawa róż jest jedną z prostszych, a niezwykła uroda tych kwiatów zamienia ogród w wyjątkowe miejsce. Odradzamy przesadzanie róż – z uwagi na rozbudowany system korzeniowy rośliny źle je znoszą. Zamiast decydować się na przesadzanie róż, lepiej posadzić nowy egzemplarz. Mimo to warto wiedzieć, kiedy przesadzać róże. Najlepiej robić to jesienią, ewentualnie wiosną. Okres od października do pierwszych przymrozków to moment, kiedy przesadzać róże jest optymalnie. Sama pielęgnacja róż to przede wszystkim częste podlewanie. Opieka nad różami pnącymi wygląda podobnie. Jeśli tematem rozważań są zabiegi pielęgnacyjne dla róż na wiosnę, wtedy odbywa się ich przycinanie. Jeśli chodzi o róże doniczkowe, to ważne jest głównie nawadnianie, można też zasadzić ją w gruncie.
Podlewanie
Róże ozdobne podlewaj bezpośrednio do gleby. Pamiętaj, żeby nie zraszać płatków ani liści, ponieważ może to doprowadzić do poparzenia rośliny. Z tego samego powodu nie podlewaj też róż w pełnym słońcu – czynność tę wykonuj raczej rano lub wieczorem.
Przycinanie
Róże powinieneś przycinać raz do roku – na wiosnę. Poświęć temu czas w marcu, kiedy temperatura nie będzie spadać poniżej 0°C. Jeśli usuniesz pędy wcześniej, odsłonięte części zostaną bardziej narażone na choroby grzybiczne. Nie wszyscy wiedzą, kiedy należy przeprowadzić ten zabieg pielęgnacyjny. Doświadczeni eksperci wypowiadają się jasno – cięcie róż powinno odbywać się raz w roku wiosną. Można zacząć je już pod koniec marca. Gdy już wiemy, jak przycinać róże zapewnienie im wspaniałego rozwoju będzie znacznie łatwiejsze. Czasami pewne problemy sprawia przycinanie róż pnących, ale nie jest to nic, z czym hodowca-amator sobie nie poradzi. Trzeba dodać, że zabieg powinien odbywać się dopiero w czwartym roku ich wegetacji. Błędem jest cięcie róż pnących jesienią, podobnie jak cięcie róż pnących latem nie stanowi dobrego pomysłu. Trzymanie się wiosennego terminu to zatem podstawa. Wiosenne cięcie róż sprawia, że część hodowców obawia się go. Strach jest nieuzasadniony, ponieważ nawet kiepskie przycięcie jest lepsze niż jego brak. Przycinanie róż stanowi bowiem zabieg konieczny. Jeśli cięcie róż zaniedbamy, nasze kwiaty zmarnieją – to uwaga dla tych, którzy zastanawiają się, po co przycinać róże. Sporo o tym, jak przycinać róże, dowiemy się z publikacji specjalistycznych, ale także od wieloletnich praktyków. Reasumując – cięcie róż pnących wiosną i generalnie przycinanie róż to zabieg obowiązkowy. Cięcie róż pnących na wiosnę powinno skutkować skróceniem ich do 40-50 cm.
